1998-1999 Krizi

1998-1999 Krizi

1996 yılında Türkiye’nin VII.5 Yıllık Kalkınma Planını Erbakan Hükümetinin hazırlaması ve yine bu dönemde Çillerin gayretleriyle Gümrük Birliğine girilmesi ekonominin gidişatını belirleyen faktörler olmuştur.

Ayrıca bu dönemde IMF ile yapılan Stand-By anlaşması sona ermişti.

Ancak tüm bu gelişmeler 1995 yılında %65,5 olan enflasyonu 1996 yılı sonunda %84,9 yaptı.

Toplam harcamalar,Avrupa Birliği ülkeleriyle gümrüğün sıfır olması nedeniyle arttı.

Avrupa ülkelerine yapılan ithalat oranı toplam ithalat oranına göre daha hızlı artış gösterirken,
Ihracatimiz toplam ihracat oranina göre daha az artis gösteriyordu.

1997 yılına gelindiğinde ise ekonomik gidişat aynıydı.Dış borç,dış açık ve cari açık artmıştı.

Tüm bu ekonomik göstergelerin yanı sıra Erbakan hükümeti ile Ordu sürtüşme halindeydi.
Irticai faaliyetlerin artmasi,Imam Hatip,8 yillik egitim,PKK gibi konular sürekli gündemi mesgul ediyordu.

Ülkedeki STK’lar ve Ordu,laikliğe vurgu yapıyor ve hükümeti uyarıyorlardı.Sonunda sivil darbe olarak nitelendirilen durum 28 Şubat kararlarının da etkisiyle Temmuz ayında gerçekleşti ve hükümet düşürüldü.

Yerine gelen Mesut Yılmaz-Bülent Ecevit iktidarı ekonomi alanında anti-enflasyonist kararlar uyguladılar,ancak başarılı olamadılar.

1998 yılının Kasım ayında,içeride Türk Ticaret Bankasının özelleştirilmesine başbakan Mesut Yılmaz’ın bilgisi dahilinde mafyanın karışması,buna müteakip CHP’nin hükümetten desteğini çekmesi hükümeti düşürdü.

1998’de Asya ülkelerinde olan kriz Rusya’da Ağustos ayında yeniden patlak verdi.Dünya üretiminde ve ticaretinde daralma oldu.Bu durum Türkiye’yi de etkiledi.Ülkeden 6 milyar dolar sıcak para risk nedeniyle çıktı..

16 Ocak 1999’da Bülent Ecevit Başbakanlığında ülkeyi 18 nisan seçimlerine götürmesi için bir azınlık hükümeti daha kuruldu.

Ecevit Döneminde APO,Kenya’da yakalandı.Bunun sonucunda IMKB rekor yükselişe geçti,ülkede bayram havası esiyordu.

Ardından 18 Nisan’da DSP-MHP-ANAP Hükümeti seçim sonucu hükümet kurdular.
Hükümet dışarıda ve içeride oluşan olumlu havayla,sosyal ve ekonomik yenilikler yapmak için harekete geçti.

Bankacılık özel bir yapıya kavuşturuldu ve BDDK kuruldu.Uluslarası Tahkime olanak sağlayan kanun kabul edildi.

Olumlu hava kısa sürdü.17 Ağustos 1999 tarihinde,Marmara Bölgesinde 7.4 şiddetinde meydana gelen deprem yuvaları yıktığı gibi ekonomiyi de yıktı.

Çünkü bu bölge ülke sanayisinin merkeziydi. DPT verilerine göre bu depremin ekonomik ve sosyal zararı 10 milyar düzeyinde oldu.

Bu afetin yanı sıra Sadettin Tantan ekonomik alanda bir çok yolsuzluğu ortaya çıkarıyordu.
Yine bu dönemde Merkez Bankası 10 milyon TL banknotunu piyasaya sürüyordu.

Asya Krizinin etkileriyle uğraşan hükümet sıcak para çıkışı nedeniyle döviz sıkıntısına girmişti.Hazine iç borçları çeviremiyordu.

Kasım ayında Düzce’de meydana gelen diğer bir deprem ekonomiyi ikinci kez sarstı.

Bunun üzerine hükümet Aralık ayında IMF ile Stand-By anlaşması imzaladı.Merkez Bankası,Enflasyonu düşürme politikası uyguladı.

IMF’ye verilen niyet mektubunda, sıkı maliye politikası,kur ve para politikası uygulanacağı ve siyasi iradeden destek alınacağı,enflasyonun düşürüleceği taahhüt edildi.

Niyet mektubu’nun kamuoyuna açıklanması mali piyasaları olumlu etkiledi.

Endeks işlem hacmi arttı,borsa’da 11467 oranında tarihi rekor kırıldı.Kasım 2000’de Bankacılık sektöründe ki yolsuzlukların ortaya çıkması,bankacılık sektörüne olan güveni azalttı.

Vatandaş parasını yastık altına koydu.Bankalar açık vermeye başladı ve bu açığı kapatmak için döviz toplamaya başladılar.

Bu ortamı gören yabancı yatırımcılar ülkeden ayrılmaya başladılar.27-28 Kasımda T.C.Merkez Bankasından 3 milyar dolar çekildi.

Piyasada TL sıkıntısı başladı.Repo faizi gecelik %200’e yükseldi.IMKB endeksi yılın en düşük seviyesine indi.

1 Aralık Cuma günü endeks %26 oranında düştü ve 7977 oldu.Gecelik repo faizi %1700 oldu.