KAPİTÜLASYONLAR

 

İlk olarak Fatih Sultan Mehmet zamanında Venediklilere, daha sonra Kanuni Sultan Süleyman zamanında Fransızlara tanınan kapitülasyonlar, 1740'ta I. Mahmut zamanında süreklilik kazandı. Daha sonraki yıllarda Avrupa devletlerinin çoğu kapitülasyonlardan  yararlanmaya başladı Özellikle 1838 Balta Limanı Ticaret Antlaşması ile Osmanlı Devleti, bağımsız dış ticaret izleme politikasını yitirdi. Avrupalı devletlerin istekleri üzerine, Osmanlı Devleti, gümrük vergisi oranlarını sürekli düşürmeye başladı. Yabancı tüccarlar Osmanlı topraklarında serbestçe ticaret yapabilmekte, Osmanlı tüccarları iç pazarlarda gümrük vergisi öderken, yabancı tüccarlar bu vergiyi ödememekteydiler. Kapitülasyonlar, Osmanlı sanayiinin ve ticaretinin gelişmesini olumsuz yönde etkiledi. Osmanlı Devleti'nin Avrupa'ya bağımlı kalmasına neden oldu. Her alanda ülkenin kalkınmasını engelleyen kapitülasyonlar, 24 Temmuz 1923'te Lozan Barış Antlaşması ile kaldırıldı.